Çömlek, çamur haline getirilen killi toprağın elle ya da çömlekçi çarkında şekillendirilmesiyle üretilen testi, vazo, küp gibi topraktan yapılan eşyalardır.
Çömlek yapımı Anadolu, Kuzey Suriye ve Kuzey Mezopotamya’da yaklaşık 8200 yıl önce ortaya çıkmış ve 2000 yıl gibi kısa bir sürede dünyaya yayılmıştır. Anadolu'da ilk çarklı çömlekçiliğe ait bulgulara günümüzden yaklaşık beş bin yıl önce ilk kez Kayseri dolaylarında, Alişar'da, Boğazköy'de ve Truva'da rastlanmaktadır. Osmanlı devrinde su küpleri, kavanozlar, su testileri gibi kaba eşya, sırlı ve sırsız pişmiş topraktan yapılmıştır.1958 doğumlu Kazım Çömlekçioğlu "Atalarımdan gelen dördüncü kuşak ustalardanım. Çömlekçilik mesleğini ilkokuldan beri yapıyorum. Tokat'a has dört kulplu yeşil sırlı çömlekçiliğin son ustasıyım.
Dünya üzerinde dört kulplu çömleğe bu topraklarda raslanır. Dört saplı yeşil sırrı çömleğin sırrını sosyolojik olarak baktığımda ben şöyle yorumluyorum "her bir kulbun bir anlam taşıması ve bu değerlerden muhakkak birisine sahip olan insan sırlı insandır. Yani demem o ki bir insanın tutulabilir bir yanı olacak hamurunda var olan ve bu güzelliklerle yoğrulan adalet, merhamet, sevgi, ilim, çömertlik, cesaret gibi değerler den hasıl olan insan en az birini bünyesinde barındırmalı ve bu değeri çoğaltmalı yansıtmalı. Dördü birden olursa ne ala insanı kamil olmanın dört dörtlük hali. İşte o dört kulbun sırrı." dediğimde ustam hayretle dinledi ve çok güzel bir yorumlama olmuş bende İlk defa sizden duyuyorum dedi.
Bu işi huzur bulmak için üretime katkı sağlamak ve negatif enerjiyi atmak için yapıyorum, yaptıklarım beğenilince çok hoşuma gidiyor. Çalışmak bol bol çalışmayı öğretti.Emekli oldum hala çalışıyorum.Bizden sonra yetişen çömlekçi ustası yok, şimdiki gençler ilgi duymuyorlar bu mesleğe. Güveç ,çömlek ve süs eşyası yapıyorum güncelliğini korumak için yoğurt kabı, çiçek saksısı üretiyorum. 40 yıldır bu işin içindeyim işimi severek yapıyorum herkesin bir uğraşı olsun diyorum.Hayatın içinde olmak ve üretime katkıda bulunmak beni çok mutlu ediyor.
Çömlek için kullandığımız toprak farklı, güveç için kullandığımız toprak farklı. Tarım arazilerinden toprak almamız yasak . Harfiyat toprağı kullanıyoruz. Toprağın hası yağlı olandır. Güveçin toprağı dağ dan gelir. Türkiye'de En iyi güveç Eskişehir ve sorgunda yapılır. Eskiden bir tezgahta üç kişi çalışırdık çırak ,kalfa ,usta. Şimdi makinalarda tek başına usta var. Çırak bulamıyoruz sanat öldü son ustası benim. Hayalim güzel bir fabrika kurup tuğla üretmek isterdim. Şunu söylemeden geçemiyeceğim, Şimdilerde restarasyon çalışmalarında kullanılan tuğlalar aslında yanlış kullanılıyor. Çünkü buralarda kullanılan tuğlalar su emen cinsten el dökmesi olması gerekir. Su çekmeyen tuğla fabrikasyondur, binanın ömrünü kısaltır ve duvarı nemden öldürür.
Çömlek dinlendirilmiş, elenmiş topraktan balçık haline gelen çamurun şekil aldıktan sonra, 1200 derecede fırına girnesi ve 900 derecede pişmesiyle vucut bulur. Tam sırlı çömleklerde eskiden üzüm pekmezi, yağ, çökelek basılıyordu. Şimdi sırlı çömlek üretmiyoruz. "diyen Kazım Çömlekçioğlu ustayı Taşhanda ki dükkanında ziyaret edebilirsiniz. İşinizde başarılar dilerim, yolunuz açık olsun ustam...
Çırak yetişmiyor
Ahilik geleneğnden gelen 4. Kuşak son ustalardan
Ustalara sahip çıkılmasını ve değer verilmesini istiyor.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder