Yazma ustası Yurdanur Uçar

Yurdanur Uçar: “Çalışmalarımda makine kullanmıyorum ve geleneksele bağlı olarak çalışıyorum.”

Yazmacılık, elle çizilerek ya da ağaç kalıplarla basılarak uygulanan bir kumaş desenleme tekniğidir.

Ağaç kalıplarla baskı yapma tekniğinin ilk olarak ne zaman ve nerede kullanıldığına dair kesin bir bilgi olmamakla birlikte Anadolu’da 14. yüzyıldan beri yazmacılık sanatının sürdürüldüğü ve 15.yüzyılddan sonra Tokat ilinin yazmacılıkta merkezi bir konuma geldiği bilinmektedir.

     Ağaç kalıplar kullanılarak baskı yapma tekniğinin tarihine ilişkin kesin bilgiler bulunmamakla beraber tarihte Tokat’ın 15. yüzyıldan sonra yazmacılığın merkezi konumuna geldiği bilgisi yer almakta.

Tokat’ta el baskısı yazma geleneğini devam ettirmeye çalışan ustalardan olan Ahmet Turan Yaşın, çocukluğundan beri bu işle uğraştığını söyledi.  Yazma ustası Yaşın; babasının yanında bu işi öğrendiğini ve 25 yıldır el baskısı yazmacılığı yaptığını ve amacının üretimi azalan yazmaların devam etmesini sağlamak olduğunu belirtti. Fuarlar ve festivallerde ve yapılan etkinliklerde yer almaya çalışarak yazmacılık sanatını devam ettirmeye çalışan Yaşın; hoşuna giden her motifi desene çevirebildiğini de belirtti. Yaşın “eskiden bu yana kullandığımız desenlerimiz de var, eskiden vazgeçmiyoruz, eski motiflerimizin içinde Osmanlı ve Selçuklu Devletlerinin duvar süslemelerinde kullanılan motifler var. Onları desen haline getiriyoruz ve mesleğimizi devam ettirmeye çalışıyoruz ama günümüzde yazmanın kullanım alanı çok azaldı.” dedi. Tokat yazmasını tanıtmak amacıyla fuarlara katıldığını belirten Yaşın; ’’Geçen yıl 4 defa yurt dışına fuara gittim. Bu senenin ilk etkinliği Fransa’da yapılacak, Osmanlı el sanatları üzerine bir etkinlik, oraya davet edildim, gitmeyi düşünüyorum.” dedi.

Taşhan esnaflarından Tokat yazması geleneğini devam ettiren yazma ustası Yurdanur Uçar da yazmacılık üzerine gazetemize konuştu ve “yazmacılık sanatı ile küçüklüğümden bu yana iç içeyim,  kız meslek lisesinde el sanatlarına ilgim vardı ve eğitimimi de bu yönde tamamladım.” dedi. 2007 yılından bu yana, Taşhan’da çalıştığını belirten Uçar “bütün el sanatları hakkında bilgim var, bilmediğim el sanatı çok nadirdir, şu an da Tokat yazmacılık sanatı ve kalıp oymacılığı üzerine çalışıyorum. Tokat’ın 600 yıllık geçmişini araştırıyorum, eski kalıplarını buluyorum. Ihlamur ağacına kalıpları oyuyorum, daha sonra da bu kalıpları pamuklu kumaşlara veya başka kumaş türlerine baskılarını yapıyorum. Kalıplarda dikkat ettiğim unsur, makine kullanmıyorum, tüm kalıpları elimde oyuyorum.” dedi. Aynı zamanda Tokat’ta devlet sanatkâr kimliğini alıp bu işi icra eden ilk kişilerden olduğunu belirten Uçar; “Kültür Bakanlığına ve Halk Eğitim Merkezlerine bağlı olarak açılan kurslarda eğitimci olarak çalıştım. Tokat’ta ve Tokat dışında birçok etkinliğe katılarak Tokat yazmacılık sanatını tanıttım. Çalışmalarımda makine kullanmıyorum ve geleneksele bağlı olarak çalışıyorum.” diyerek Tokat el baskısı yazma geleneğini sürdürdüğünü belirtti.