KONGRE SUNUM

 İlim Tokat Dilim Tokat 

Ben senin sevdalın oldum Tokatım 

Ben sende sevdaları buldum Tokatım dizilerinin sahibi 

                    Karacakız Süreyya Kayanın dediği gibi 

Sevda dolu yüreğimle…

Anadolu’nun mayası olan bu topraklardan herkesi en kalbi duygularımla selamlıyorum. 

Bir zamanlar her türlü zanaatkarlığın baş şehri olan 

Kadim şehrimiz 

Bugün yaşayan efsane 

Türkiye’de ilk tek ve son ustaların bu şehirde yaşadığını biliyor musunuz?

Zanaatkarlarımız Anadolu’nun mayası olan bu topraklarda yerel tohumların içinde evrensel değerleri barındıran birer hazinedir. 

Ahilik geleneğinden gelen disiplinle usta çırak ilişkisi içinde gelişen, geçmişi geleceğe bağlayan köprünün adıdır usta. Kültürümüzün can damarı olan Unutulmaya yüz tutmuş geleneksel el sanatlarımızı kendi çabaları ile yaşatmaya çalışan,  mihenk taşı niteliğinde olan eserleri ile insanlık tarihine damgasını vuran ve bir sonraki neslin temelini inşa eden bilgiyi taşıyan bilgelerdir ustalar.

Bizim ustalarımızın işçilik kalitesi eserlerine yansımış. 

Anlatmaya gerek yok görüyorsunuz sözü yeterli değil ben anlatmaya devam edeceğim. Sanatçının değerini en güzel açıklayan 

Ulu önderimiz Mustafa Kemal Atatürk’ün sözüyle sözlerime devam etmek istiyorum. 

Efendiler! Mebusan olabilirsiniz, Başbakan olabilirsiniz hatta ve hatta reisi cumhur başkanı olabilirsiniz ama sanatkar olamazsınız. 

Unesconun yaşayan insan hazinesi envanterine ismini yazdıran Türkiyede 22 kişiden birisi olan, doğada yaşayan insanın, türkünün can dostu hortlatma kavalının yapımcısı ve icracısı Yaşar Güç ustamın kavalın doğum yeri olan bu topraklarda yaşadığını biliyor musunuz.?

Bize ait olan Tokattan başka yerde göremeyeceğiniz 

Tokat illerinden aldım bakırı, incitmeyin fukarayı fakiri türküsü bu şehrin sosyolojik yapısınıda ortaya koyar. bakırcılık sanatına bir zamanlar baş şehirlik yapan bu memleket o zamanlardan bugüne kadar gelen kalhanelerinin viran olmuş varlığı bize en temel bilgiyi aktarır. Bakır tepsi honcanın ustası Mehmet Küçük ustam tavlama toplama tekniği ile tek parça halinde ki bakır levhayı işliyor. Yüksek medeniyetin sırlarının gizli olduğu geleneksel bu tepsi, yeni evli çiftlere ilk düğün gecesinde honca tepsi ile sunulan yemeklerin lezzetiyle biz olmanın altı çizilirken gençlere mutlu bir aile kurmanın mesajı veriliyor. 

Dericilik dabakhane; Osmanlı zamanında bu şehir 400 usta ile Kafkaslardan Viyana’ya kadar yol alırken yüz yıl öncesine kadar 40 usta son zamanlarda yani son 10 yılda 4 usta ile dericilik zanaatını yaşatmaya çalışan ustalardan birisi olan Sadettin Vahitoğlu ustam Türkiye’de ilk ve tek cam deri ustalığı yapan son usta.çırak yetişmiyor. 

Aynalı çarık yemenisinin son ustası Ayhan Kılıç ustam yaptığı çarıklarla bu topraklarda gelin olan kızların köklerinden aldığı güç ile kendini bilme yolculuğunda insana ayna olan fıtrat ayarındaki Anadolu kadınının sırrının taşıyıcılığını yapar. Toprakla bağını kesmeyen insanoğlu ayağından aldığı güç ile dimdik süren yaşamanın onurunu yansıtır bu coğrafyada. 

Fatihin İstanbul’u feth ederken gemilerini karadan yürüttüğü urganların bu topraklarda yapıldığını biliyor musunuz? Türkiye’deki ilk tek kadın urgan ustası TOGES DER baş Ayşe Demir Darende ustamın hayvanlara duyduğu saygıdan dolayı düğümsüz yular yaptığını, Türkiye’de 5 çeşit olan yuları 9 çeşitle çıkartarak hayvan haklarına verdiği değeri sanatına yansıttarak, 5 ülkeye ihracat yaptığını biliyor musunuz?

İlk özgün mavi çini örneğinin Anadoluda tokattaki gökmedresede görüldüğü, bu topraklarda yetişen 68 yaşında ustalık belgesi alarak kızlarımıza ilham olan ve şu anda 75 yaşında açtığı çini atölyesinde 120 kişiyi istihdam eden ve çiniciliğin okulunu kurmak isteyen Tülay Atilla Ustama selam olsun…

Alaylı 45 ustadan farklı bir usta ustalar kitabının tek okullu ustası yani diplomalı ustası Rabia Daşçı ustam atölyesini açarak ve ürettiği batik desenli elbiseleri, florları markalaştırarak şehrimize değer katan kişisel çabaları ile baskı ve batik sanatını yaşatmaya çalışan ustama selam olsun…

7 yaşından beri tokat yazma baskı sanatında çalışarak tokat yağmacılığını yaşatmaya çalışan 77 yaşındaki Ömer Yaşin ustama selam olsun. 

Özgün sanat alanında bu toprakların yetiştirdiği Tokatın milli marşının yazarı ve besteleyicisi 30 bin şiir 40 bin mani ile yaşarken ürettikleri kayıt altına alınan şairimiz Aşık Eşref Tonbuloğlu ustama selam olsun…

Gölge oyununun baş karakteri Hacivatın Tokatlı olduğunu biliyor musunuz? Bu geleneği aşk ile 25 yıldır yaşatmaya çalışan ekmek arası tiyatro diyerek sanatını köfteci dükkanında sergilemeye çalışan kadim şehrimizin medârı iftarı Kemal Atangür ustama selam olsun…

Kilim dokuma, kumaş dokuma, telli zurnanın diyarı, ahşap oyma, demircilik, semer ve hamut ustalığı, kaval ustalığı, pişmiş toprağın çömlekçiliğin ve bir çok ustalığın baş şehri  bu memleket Dünyada Türkiye Türkiye’de Tokat sözü ile içinde sakladığı sırlı tarihi, sosyolojisi, teolojisi, kültürüyle ve yaşayan efsane ustalarıyla nuhun gemisi olma özelliği taşımaktadır. 

Elleriyle çalışana işçi

Eliyle kafasını birleştirene usta

Elini kafasını yüreğini birleştirene sanatkar denir. 

Toprağı, bakırı, demiri, ahşabı bilgisiyle ve becerisiyle sanata çevirenlerin diyarı, zamanın ruhunu içinde taşıyan yaşayan tarihiyle, geleceğin mayasını içinde barındıran bu kadim şehrimizin bir evladı olarak sesleniyorum. 

Bu şehir kültür mirası otantik yerel değerlerin turizmi  ile kutup yıldızı misali öncü ve yol gösterici ilham verici örnekleri ile önder olmaya hazırdır. Sağ duyulu yöneticilerimizin elinde yeniden bu meslekler sanat okullarında, Kız meslek liselerinde, üniversitenin açacağı USTALAR AKADEMİSİNDE yan alan olarak okutulmalı, öğrencilere usta çırak ilişkisi içinde aktarılmalı, meslekler canlandırılmalı bu mesleği yapmak isteyen gençlerimize destek verilmeli otantikliğimiz korunarak üretim yapılmalı. 

Ne mutlu elindeki yeteneği, akıl eleğinden eleyip, alınteri ile yoğuran, yürek ateşinde pişirerek bilgisini eserlerine yansıtan ustalara selam olsun.

Bu topraklarda doğmaktan onur duyan ve üzerime düşen görevi yerine getirmeye çalışan bir çırak olarak üretmeye, düşünmeye, yazmaya devam ediyorum. 

Anadolu ismiyle özdeşleşmiş analarımız bizim en kıymetlilerimizdir. En büyük usta olan YARADANdan sonra yaratan ANNELERİMİZ bizim baş tacımızdır. Bende bu ustalar kitabını ANNEME İTHAFEN yazıyorum. Bizi doğuran nasihatleri ile yoğuran hamur gibi şekil veren usta ellerinden öperim annem. 

Dünya Köylüsü 

Ayla Bağ